“`html
ABD ve Çin Arasındaki Tarife Anlaşması ve Küresel Ekonomideki Etkileri
Son dönemlerde ABD ile Çin arasında sağlanan geçici tarife anlaşması ve azalan jeopolitik gerilimler, ekonomilere yönelik kaygıları azaltmaya yönelik umut verici bir havanın oluşmasına sebep oldu. Ancak ilave gümrük vergilerinin her iki ekonomiye etkileriyle birlikte, merkez bankalarının belirsizlikleri de hala endişe kaynağı olmaya devam ediyor.
Dünyanın en büyük ekonomik güçleri arasındaki tarife çekişmeleri kısa bir süre için duraklasa da, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika” sloganıyla uyguladığı ekonomik ve ticaret politikalarının sonuçlarına dair soru işaretleri yer almakta.
“DAHA sık ve olası olarak daha sürekli arz şoklarının yaşandığı bir dönem ile karşı karşıya olabiliriz”
Tarifelerin ABD ekonomisi üzerindeki etkilerinin izlenmeye başladığı bu dönemde, Fed Başkanı Jerome Powell’ın para politikası üzerine verdiği mesajlar dikkat çekiyor. Powell, 2020’den bu yana ekonomik ortamın önemli ölçüde değiştiğini ve bankanın para politikası stratejisinin bu değişiklikleri yansıtacak şekilde gözden geçirileceğini ifade etti.
Bu gözden geçirme sürecinde son beş yılın deneyimlerine dayanarak, kapsamın yönlerinin yeniden belirleneceğine dikkat çeken Powell, uzun vadeli faiz beklentilerinin yükseldiğini yineleyerek, “Daha sık ve potansiyel olarak daha kalıcı arz şoklarının yaşanabileceği bir döneme girebiliriz” dedi. Ayrıca, bu süreçte son beş yıl boyunca edinilen deneyimler üzerine tartışmaların yürütüleceğini ve gelecek aylarda konsensüs bildirisinde bazı değişikliklerin değerlendirileceğini belirtti.
Öte yandan, Orta Doğu ziyareti sırasında Birleşik Arap Emirlikleri’ne giden ABD Başkanı Donald Trump, burada yeni ticaret anlaşmaları imzalayarak daha önce taahhüt ettiği 1,4 trilyon dolarlık yatırım portföyünü hızlandırma kararı aldı.
Beyaz Saray’dan yapılan duyuruda, ABD ile BAE arasında 200 milyar doları aşan ticaret anlaşmaları gerçekleştirildiği ve bu gelişme ile birlikte Körfez bölgesindeki toplam yatırım anlaşmalarının 2 trilyon doları geçtiği ifade edildi.
Makroekonomik verilere bakıldığında, ABD’de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) nisanda aylık olarak %0,5 azalma gösterirken, yıllık bazda %2,4 artarak beklentilerin altında kaldı. Üretici fiyatlarında Ekim 2023’ten bu yana ilk kez aylık bazda bir düşüş meydana geldi ve yıllık üretici enflasyonu Eylül 2024’ten bu yana en düşük seviyeye geriledi.
ABD’de, perakende satışlar nisanda sabit kalması beklenirken, %0,1 artış gösterdi.
TAHVİL PİYASALARINDA ALIŞ YÖNLÜ BİR HAREKET HAKİM
Bu gelişmeler doğrultusunda, ABD tahvil piyasalarında alış ağırlıklı bir seyir gözlemlendi; 10 yıllık tahvil faizi %4,43 seviyesinden işlem görüyor. Altın ons fiyatı ise bir önceki gün %2 artışla 3,240 dolara ulaştı ancak yeni işlem gününde %0,7 gerileyerek 3,217 dolara düştü. Dolar endeksi de %0,3 düşerek 100,7 seviyesinden kapanırken, yeni günde yatay seyirde ilerliyor. Brent petrolün varil fiyatı ise %0,4 artışla 64,5 dolardan işlem görmeye başladı.
Kurumsal taraftaki gelişmelere bakıldığında, ABD Adalet Bakanlığı’nın sigorta şirketi UnitedHealth’i dolandırıcılık iddiaları doğrultusunda soruşturduğu haberi sonrası şirketin hisselerinde %11 oranında bir değer kaybı yaşandı. Ayrıca, UnitedHealth Group’un CEO’su Andrew Witty’nin istifası ve şirketin 2025 yılına ait tahminlerini askıya alması yatırımcılar arasında belirsizlik yarattı.
Kripto para borsası Coinbase ise siber saldırganların müşteri verilerini çalmak üzere ABD dışındaki çalışanlarına rüşvet teklif ettiklerini ve bunun karşılığında 20 milyon dolar fidye talep ettiklerini duyurdu; şirketin hisseleri %7,2 oranında düştü. Meta’nın hisseleri ise yapay zeka modelinin piyasaya sürülmesinin ertelenmesi nedeniyle %2,4 değer kaybetti.
Tüm bu gelişmeler ışığında, New York Borsası’nda S&P 500 endeksi %0,41, Dow Jones ise %0,65 düşerken, Nasdaq endeksi %0,18 geriledi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir başlangıç yaptı.
AVRO BÖLGESİ’NDE BARIŞ MÜZAKERELERİ GÜNDEMDE
Avrupa borsalarında ise pozitif bir seyir gözlemlenirken, Rusya ve Ukrayna arasında süren barış müzakereleri dikkatle takip ediliyor. Tarife konusundaki son gelişmeler de gündemde yer alırken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ile yapıcı bir görüşme gerçekleştirdi ve tarifeler üzerine müzakerelere hız kazandıracaklarını duyurdu.
Bölgede açıklanan makroekonomik verilere göre, Avro Bölgesi bu yılın ilk çeyreğinde %0,3 ile beklentilerin altında bir büyüme kaydetti. Ancak, İngiltere ekonomisi %0,7 oranında büyüyerek bu dönemde G7 ülkeleri arasında en hızlı büyüme gösteren ülke oldu.
Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO üyeleri için savunma harcamalarını GSYİH’nın %5’ine çıkartma hedefini desteklediğini belirtti; bu durum savunma hisselerinde değer kazancına sebep oldu.
Aynı zamanda, ECB üyesi ve Fransa Merkez Bankası Başkanı Francois Villeroy, ticaretin korumacılık ve belirsizliklerden olumsuz etkilendiğini vurgulayarak, şu anda döviz savaşı değil, ticaret savaşı durumunda olunduğunu ifade etti.
Tüm bu gelişmelerle birlikte, dün Almanya’da DAX 40 %0,72, Fransa’da CAC 40 %0,21, İngiltere’de FTSE 100 %0,57, İtalya’da ise FTSE MIB 30 %0,15 değer kazandı. Avrupa’da, endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir seyirle başladı.
ASYA’DA JAPONYA BEKLENTİLERİN ÜZERİNDE DARALDI
Asya borsalarında ise makroekonomik veriler ve önemli şirket bilançolarının beklentileri karşılamaması nedeniyle karışık bir seyir gözlemleniyor. Japonya’nın ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak %0,7 oranında daralma kaydetti; bu durum piyasa beklentileri olan %0,3’lük küçülmenin çok üzerinde gerçekleşti.
Bu verilerin ardından BoJ Üyesi Toyoaki Nakamura, ABD tarifelerindeki belirsizlikler nedeniyle faiz artışlarının durdurulması gerektiğini dile getirdi ve Bankanın ABD ticaret politikasındaki belirsizliklere dair gerekli dikkati göstermesi gerektiğini vurguladı.
Japonya’da sanayi üretimi ise Mart ayında aylık bazda %0,2 ve yıllık bazda %1 artış gösterdi. Ayrıca, Çinli teknoloji devi Alibaba’nın yılın ilk çeyreğinde gelirlerinin %7 arttığı açıklandı. Ocak-Mart 2025 dönemine ait mali raporuna göre, şirketin gelirleri 236,5 milyar yuan (32,6 milyar dolar) seviyesine ulaştı. Özellikle, şirketin bulut bilişim birimi olan Cloud Intelligence, %18 artışla 30,1 milyar yuana (4,18 milyar dolar) çıktı.
Ancak analistler, Alibaba’nın mali sonuçlarının yatırımcı beklentilerini karşılamadığını vurguladılar. Bu gelişmeler sonucunda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yatay seyrederken, Güney Kore’deki Kospi %0,3, Çin’deki Şanghay bileşik endeksi %0,5 ve Hong Kong’daki Hang Seng endeksi %0,7 gerileme gösterdi.
YURT İÇİNDE GÖZLER BARIŞ MÜZAKERELERİNDE
İstanbul Borsa’sında dün satış ağırlıklı bir seyir izlendi ve BIST 100 endeksi %1,65 değer kaybederek 9,541.30 puandan kapandı. BIST 30 endeksine dayalı vadeli kontratlar ise yaklaşık %0,2 azalarak 10,887.00 puandan işlem gördü.
Rusya ve Ukrayna arasındaki barış müzakereleri İstanbul’da yakından takip edilmektedir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı ve müzakerelerde Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile verimli bir toplantı gerçekleştirdi.
Dolar/TL, önceki gün %0,2 düşerek 38,7060 seviyesinden kapandı; bugün ise bankalararası piyasanın açılışında %0,4 artışla 38,8480 seviyesinden işlem görmeye başladı.
Analistler, bugün İçeride Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın piyasa katılımcıları anketi, konut satışları ve işsizlik oranı ile birlikte, yurtdışında ise ABD’de konut başlangıçları, inşaat izinleri ve Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi gibi yoğun bir veri gündeminin takip edileceğini belirtti. Teknik açıdan, BIST 100 endeksi için 9,800 ve 9,900 seviyeleri direnç, 9,600 ve 9,500 seviyeleri ise destek konumunda öne çıkıyor.
PİYASALARDA BULUNACAK VERİLER
- 10.00 Türkiye, Mayıs ayı Piyasa Katılımcıları Anketi
- 10.00 Türkiye, Nisan ayı konut satışları
- 10.00 Türkiye, Mart ayı özel sektörün yurtdışından sağladığı kredi borcu
- 12.00 Avro Bölgesi, Mart ayı dış ticaret dengesi
- 15.30 ABD, Nisan ayı konut başlangıçları
- 15.30 ABD, Nisan ayı inşaat izinleri
- 17.00 ABD, Mayıs ayı Michigan Tüketici Güven Endeksi
“`
